Heeft uw bedrijf geen ondernemingsraad (OR)? Een ondernemer heeft op grond van de Wet op de ondernemingsraden (hierna: WOR) de verplichting om een ondernemingsraad in te stellen indien hij een onderneming heeft met minimaal 50 werknemers. Toch hebben lang niet alle ondernemingen die daartoe verplicht zijn een ondernemingsraad ingesteld. Een reden hiervoor kan zijn dat de werkgever niet het initiatief neemt om zijn werknemers aan te sporen om or in te stellen. Daarnaast kan het ook gelegen zijn aan in de desinteresse van de werknemers zelf.

Hoewel het wettelijk verplicht is een ondernemingsraad te hebben, verbindt de wet geen sancties aan het ontbreken van een ondernemingsraad. Voor de continuïteit van de onderneming levert het vaak echter geen problemen op als er geen ondernemingsraad is ingesteld. Toch dient een ondernemer op grond van artikel 25 lid 1 WOR advies over bepaalde voorgenomen besluiten aan de ondernemingsraad te vragen.

Het gaat dan om belangrijke beslissingen van financieel-economische en bedrijfsorganisatorische aard. Zo moet de ondernemingsraad bij de overdracht van de zeggenschap van de onderneming in de gelegenheid worden gesteld om advies uit te brengen over een door de ondernemer voorgenomen besluit. De vraag is dan ook of de ondernemer bij het ontbreken van een ondernemingsraad wel dergelijke besluiten kan nemen.

Ontheffing van de instellingsplicht.

Is instellingsplichtige ondernemer van mening dat er geen ondernemingsraad nodig is, dan kan hij op grond van de WOR de SER verzoeken om te worden ontheven van de instellingsplicht. De ondernemer kan dit vinden wanneer bijvoorbeeld alle werknemers al betrokken zijn bij het bestuur van de rechtspersoon.

Een ander voorbeeld is wanneer de hoogste zeggenschap in de onderneming bij de werknemers zelf berust. Uitgangspunt bij het verlenen van een ontheffing is dat bijzondere omstandigheden een goede toepassing van de WOR in de weg dienen te staan. Hierdoor moet terughoudend met het verlenen van deze ontheffing worden omgegaan. Desinteresse bij werknemers geldt bijvoorbeeld niet als een bijzondere omstandigheid. Dit kan dus niet als reden voor overgaan tot ontheffing gelden.

Gevolgen van geen ondernemingsraad.

Er bestaat dus, zoals hiervoor vermeld, geen directe wettelijke sanctie op het niet instellen van een ondernemingsraad. Desondanks kan het wel nadelige gevolgen voor de onderneming met zich meebrengen in geval van een bedrijfsovername. Zo kan het leiden tot een vertraging van de overgang van de onderneming. Dit ervan uitgaande dat er sprake is van overgang van onderneming op grond van artikel 7:662 BW, indien de werknemers, na de verplichte kennisgeving van de ondernemer met betrekking tot het voornemen tot overgang, om instelling van een ondernemingsraad vragen.

De instelling van een ondernemingsraad duurt vervolgens een aantal maanden. Deze vertraging zal er in sommige gevallen zelfs toe kunnen leiden dat de andere onderneming van de overgang af ziet. Ook kunnen de werknemers in rechte schorsing van een besluit vorderen totdat een ondernemingsraad is ingesteld. Het niet vragen van advies creëert namelijk een beroepsrecht op grond van art. 26 WOR.

Daarnaast kan worden opgemerkt dat uit meerdere uitspraken van de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam volgt dat een besluit tot aandelenoverdracht, dat genomen is zonder het advies van de ondernemingsraad in te winnen, een besluit is waar de ondernemer in redelijkheid niet toe heeft kunnen komen. De Ondernemingskamer kan in dat geval (indien de ondernemingsraad daarom heeft verzocht) een of meer van de volgende voorzieningen treffen:

  • Het opleggen van de verplichting aan de ondernemer om het besluit geheel of ten dele in te trekken, alsmede om aan te wijzen gevolgen van dat besluit ongedaan te maken;
  • Het opleggen van een verbod aan de ondernemer om handelingen te verrichten of te doen verrichten ter uitvoering van het besluit of van onderdelen daarvan.

Voorstel tot oprichting ondernemingsraad.

Om dit tegen te gaan kan de ondernemer kiezen om tijdens een personeelsvergadering een voorstel tot oprichten van een ondernemingsraad te doen. Afhankelijk van het soort bedrijf en de grootte is de kans aanwezig dat het personeel geen behoefte heeft aan een ondernemingsraad. Deze behoefte dient vervolgens regelmatig te worden gepeild. Wanneer de ondernemer dan later zijn voornemen tot overgang bekend maakt, zal het beroep van een werknemer op instelling van een ondernemingsraad veel minder kans maken. In dat geval zal immers gelden dat in een te laat stadium (dat wil zeggen: vlak voordat de overgang van onderneming gaat plaatsvinden) het doen van een beroep op instelling van een ondernemingsraad misbruik van recht zal kunnen opleveren.

Voorbeeldzaak.

Een voorbeeld hierbij vormt een zaak waarin drie werkneemsters in kort geding veroordeling van hun werkgever vorderden om een ondernemingsraad in te stellen. Daarnaast eisten zij om, in afwachting daarvan, de reorganisatiehandelingen en voorgenomen opzeggingshandelingen op te schorten. Dit totdat de ondernemingsraad zou zijn opgericht en deze advies over de reorganisatie zou hebben kunnen uitbrengen. In dat geval stond vast dat de werkgever al jaren verplicht was tot instelling van een ondernemingsraad.

Ook stond vast dat het voornemen om te reorganiseren, als gevolg waarvan een substantieel deel van het personeelsbestand zou worden ontslagen, een besluit is waarvoor op grond van artikel 25 lid 1 sub d WOR advies diende te worden gevraagd. Deze twee omstandigheden zorgden echter niet voor toewijzing van de ingestelde vordering.

Oordeel van de voorzieningenrechter.

De voorzieningenrechter liet bij zijn beslissing meewegen dat de werkneemsters ondanks een lang dienstverband nu voor het eerst belangstelling toonden voor de instelling van een ondernemingsraad. Ook het feit dat de wens tot instelling van deze raad was ingegeven doordat ontslag dreigde, werd meegewogen. Voorts oordeelde de voorzieningenrechter dat:

  • de instelling van een ondernemingsraad een langdurig proces zou zijn;
  • het reorganisatietraject was ingezet vóór het moment dat de werkneemsters de wens tot instelling van een ondernemingsraad hadden geuit;
  • en het niet noodzakelijk of wenselijk was dat de ondernemer in afwachting daarvan al zijn uitvoeringshandelingen zou opschorten.

Bij de beoordeling spelen dus de feiten en omstandigheden van het geval een belangrijke rol. Volledigheidshalve dient nog te worden opgemerkt dat indien u het voorstel tot het oprichten van een ondernemingsraad aan de personeelsvergadering voorlegt dit ook tot gevolg zou kunnen hebben dat de werknemers ineens wél tot instelling daarvan wensen over te gaan, met alle gevolgen van dien.

Advocaat ondernemingsrecht en arbeidsrecht.

Bovenstaande maakt duidelijk dat de afwezigheid van een ondernemingsraad bij een overname grote gevolgen kan hebben. Wij raden u dan ook aan tijdig aandacht hieraan te besteden indien u van plan bent uw onderneming, waarbij een or verplicht is, te verkopen. Onze advocaten ondernemingsrecht en arbeidsrecht kunnen u in dat geval van een gedegen advies voorzien. Zo kunnen de mogelijk nadelige gevolgen van het ontbreken van een ondernemingsraad in een vroeg stadium worden voorkomen. Contacteer onze advocaat ondernemingsrecht voor het juiste advies.

Woont u of is uw onderneming gevestigd in Boerdonk, Boskant, Eerde, Erp, Keldonk, Mariaheide, Nijnsel, Olland, Schijndel, Sint-Oedenrode, Veghel, Wijbosch en Zijtaart (Gemeente Meierijstad), Uden, Gemert, Nistelrode, Beek en Donk of Heeswijk? U kunt dan terecht op onze vestiging in Veghel. U kunt ons op dit kantoor bereiken via +31 413 35 22 11.

Woont u of is uw onderneming gevestigd in Oss, Rosmalen, Berghem, Schaijk, Heesch, Ravenstein of Kerkdriel? Dan is onze dichtstbijzijnde vestiging in Oss. U kunt ons op dit kantoor bereiken op het volgende nummer +31 412 76 02 27.

Neem direct contact op.

Neem direct contact op.

Wij adviseren en staan u bij in het geval van juridische kwesties.

Overige juridische expertises van ons advocatenkantoor.

Verbintenissenrecht.

Het gedeelte van het burgerlijk recht dat regels geeft over verbintenissen die mensen met elkaar sluiten, zoals overeenkomsten.

Bedrijfsovername.

Een fusie of de aan- danwel verkoop van een bedrijf middels een aandelenoverdracht.

Incasso.

Het innen van geld of openstaande vorderingen van een schuldenaar, ook wel wanbetaler genoemd.