Als advocaten rekenen wij niet alleen wetboeken tot ons instrumentarium; ook taal speelt een hele belangrijke rol. Ons vak draait om communicatie. Richting cliënten dienen we helder en begrijpelijk te communiceren. Gelijktijdig dienen we aan de rechtbank het standpunt van onze cliënten helder, kernachtig en overtuigend te omschrijven. Wij gebruiken taal dus als middel en daarom heeft taal voor ons een belangrijke waarde. Wij krijgen nauwelijks met laaggeletterdheid te maken.

Maar taal is natuurlijk voor iedereen een middel om (goed te kunnen) communiceren. Helaas is een goede beheersing van taal niet voor iedereen vanzelfsprekend: er zijn mensen die last hebben van laaggeletterdheid. Dit belemmert een goede communicatie. De gevolgen ervan raken iedereen; het individu, de overheid, gemeenschappen, maar ook het bedrijfsleven. Wij zetten ons daarom in om laaggeletterdheid terug te dringen.

Wat is laaggeletterdheid?

Als iemand laaggeletterd is, betekent dit dat hij of zij moeite heeft met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak is het ook zo dat deze persoon moeite heeft met digitale vaardigheden en dus niet goed kan omgaan met een computer of mobiele telefoon. Het verschil tussen analfabeten en laaggeletterden is dat de laatste groep wel kan lezen en schrijven.

Tegelijkertijd beheersen ze niet het eindniveau vmbo of niveau mbo-2/3. Omdat veel mensen zich ervoor schamen, is laaggeletterdheid niet goed zichtbaar. Toch zijn er in Nederland 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder die laaggeletterd zijn.

Dat is maar liefst 18% van onze bevolking en omgerekend houdt dat 1 op de 6 Nederlanders in. Binnen deze groep zijn er 1,8 miljoen mensen van de beroepsbevolking (mensen tussen de 16 en 65 jaar oud) die vooral moeite hebben met taal en/of rekenen. Tweederde deel hiervan zijn autochtoon.

Hoe gaan mensen om met laaggeletterdheid?

Laaggeletterdheid heeft vervelende, emotionele gevolgen voor mensen. Ze schamen zich er vaak enorm voor als ze niet goed kunnen lezen en schrijven. Daarnaast voelen ze zich onzeker en zijn bang om er niet bij te horen. Daarom durven ze vaak ook geen hulp te zoeken of überhaupt het probleem met iemand te bespreken.

Het gevolg is dat laaggeletterden vaak allerlei trucjes en/of smoesjes ontwikkelen om het te verbergen. Hierbij kunt u denken aan dat iemand vermijdt om dingen te lezen of in te vullen onder het mom dat hij/zij de bril vergeten is. Vermoedt u dat iemand die u kent ook laaggeletterd is? Hieronder vindt u een kort lijstje met signalen die hierop kunnen duiden:

  • Hij/zij wil per se contant betalen.
  • Hij/zij betaalt een rekening maar niet.
  • Hij/zij heeft vragen over informatie die al eerder is uitgereikt.
  • Hij/zij noteert afspraken niet.
  • Hij/zij komt regelmatig te laat of komt niet opdagen voor een afspraak.
  • Hij/zij heeft moeite met het formuleren van vragen, het duiden van klachten en het stellen van prioriteiten.

Wat voor gevolgen heeft laaggeletterdheid in de maatschappij?

Laaggeletterde mensen komen vaak moeilijk mee in de maatschappij. Het zorgt voor communicatie- en administratieproblemen en werkloosheid, kan een taalachterstand veroorzaken en zelfs gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Het laatste is omdat mensen bijvoorbeeld bijsluiters van medicijnen slecht kunnen lezen en daardoor kans lopen hun medicatie verkeerd in te nemen.

Daarnaast hebben laaggeletterden vaak met werkloosheid te maken omdat sollicitatiebrieven schrijven moeilijk is, maar ook omdat zij moeite hebben om hun baan te behouden. Bovendien, wanneer een laaggeletterde werkloos wordt, nemen zijn of haar vaardigheden alleen maar meer af.

Wat betreft communicatie- en administratieproblemen hebben deze ook weer verstrekkende gevolgen. Zo vinden laaggeletterden het moeilijk om bijvoorbeeld formulieren voor instanties (zoals de Belastingaangifte) in te vullen. Zo kunnen mensen geld mislopen of boetes oplopen. Daarbij kost laaggeletterdheid de maatschappij jaarlijks veel geld. Ook rekeningen zijn voor laaggeletterden soms lastig te begrijpen waardoor ze deze niet betalen en in de schulden raken.

Tenslotte kunnen laaggeletterde ouders hun kinderen vaak niet voorlezen en/of helpen met leren lezen en huiswerk maken waardoor ook de kinderen een taalachterstand kunnen oplopen. Al met al zijn laaggeletterden dus veel minder zelfredzaam en voor veel (en soms zeer belangrijke) zaken afhankelijk van anderen.

Hoe zet het team van Bernhaege advocaten zich in?

Omdat ook wij de problemen rondom laaggeletterdheid erkennen, ondersteunen wij lokale acties in de gemeente Meierijstad en Oss om het terugdringen ervan te bevorderen. Zo hebben wij tijdens het Voorleesontbijt in 2020 voorgelezen aan kleuterklassen op meerdere basisscholen in Lith en Veghel. Ook heeft een van onze advocaten deelgenomen in de jury van de voorleeswedstrijd.

Verder hebben we een boekenlegger (verkrijgbaar bij de bibliotheek in Oss) ontwikkeld om mensen meer bewust te maken van laaggeletterdheid. Wij zullen lokale acties op dit gebied blijven ondersteunen.

Bij ons advocatenkantoor willen we namelijk een actieve rol spelen in het tegengaan, terugdringen en voorkomen van laaggeletterdheid. Dit juist omdat wij ons dagelijks realiseren dat taal enorm belangrijk is.

Hoe kunt u laaggeletterden helpen?

Wilt u ook graag helpen om laaggeletterdheid te verminderen, dan zijn er meerdere dingen die u kunt ondernemen. U kunt zich bijvoorbeeld aanmelden bij de Voorleesexpress om als voorlezer binnen een gezin te helpen. Ook kunt u zich aanmelden als taalvrijwilliger en zo zelf kiezen of u een persoon of een groep helpt om hun vaardigheden te ontwikkelen.

Verder kunt u ook nog vrijwilligerswerk doen bij Stichting Lezen en Schrijven. Overigens kunt u zelf ook terecht bij Stichting Lezen en Schrijven en het Taalhuis wanneer u moeite heeft met taal.

Neem direct contact op.

Neem direct contact op.

Wij adviseren en staan u bij in het geval van juridische kwesties.