Zo is Koppe de maker van onder meer een foto van het Boekenbal 1984 en een foto van het terras van Café De Zwart 1997 en gebruikt Koppe zijn website www.klaaskoppe.nl “om de door hem gemaakte foto’s tegen betaling aan te bieden voor publicatie. (…) Op zijn website verwijst Koppe thans naar de algemene voorwaarden van de FotografenFederatie van oktober 2011 en de Richtprijzen fotografie 2009”. Op 1 en 13 maart 2007 verschenen op de website www.kluun.nl de columns van Kluun “Het was stil in Café De Zwart” en “Hoe een Boekenbal eruitziet?”, welke columns integraal in het vonnis van de kantonrechter van de rechtbank Amsterdam van 4 december 2013 zijn opgenomen. Kluun plaatste daarbij de genoemde foto’s van Koppe waarvoor Koppe geen toestemming had verleend en – opmerkelijk genoeg pas op 14 maart 2013 – Kluun B.V. (de houder van de domeinnaam) aansprak wegens inbreuk op zijn auteursrechten.
Kluun B.V. wel verantwoordelijk
Het verweer dat Kluun B.V. niet verantwoordelijk zou zijn voor de inhoud van de website omdat de inhoud geheel zou worden bepaald door Van de Klundert wordt verworpen. “Weliswaar is juist de stelling van Kluun B.V. dat niet steeds de domeinnaamhouder als aansprakelijke voor de inhoud van de website heeft te gelden, maar in beginsel kan er van worden uitgegaan dat de domeinnaamhouder ook degene is die op de site openbaar maakt. Dat kan anders zijn, maar niet in een geval als het onderhavige, waarbij de domeinnaam gehouden wordt door een rechtspersoon die bestuurd wordt en waarvan alle aandelen worden gehouden door de persoon die de feitelijke handelingen op de website verricht”. De kennis en wetenschap van Van de Klundert worden dus aan Kluun B.V. toegerekend en Kluun B.V. is derhalve verantwoordelijk voor de openbaarmakingen van de foto’s op de website van Kluun.
Bij gebruik van foto’s moeten – ook als die via internet vrij makkelijk kunnen worden verkregen – de auteursrechten inclusief persoonlijkheidsrechten van de maker daarvan worden gerespecteerd. Soms geldt echter als uitzondering op die rechten het genoemde citaatrecht.
Beroep op citaatrecht
Als uitzondering op het auteursrecht is het citeren uit een werk toegestaan “in een aankondiging, beoordeling, polemiek of wetenschappelijke verhandeling of voor een uiting met een vergelijkbaar doel” mits aan een viertal in de wet gestelde vereisten wordt voldaan. De kantonrechter overweegt: “Een redelijke uitleg van de bepaling die, omdat het een beperking op het auteursrecht betreft, terughoudend moet worden uitgelegd, brengt mee dat niet iedere aankondiging een vrijbrief is om daarbij willekeurig welke afbeelding te plaatsen. Er dient een voldoende functioneel verband te zijn tussen de geciteerde afbeelding en de aankondiging”. Hoewel de kantonrechter met betrekking tot de foto Boekenbal 1984 wel “enig” functioneel verband ziet, is dat verband onvoldoende omdat het betreffende Boekenbal in 2007 plaatsvond terwijl de foto dus uitdrukkelijk het Boekenbal van 1984 betreft. Ook met betrekking tot de foto van Café De Zwart ontbreekt volgens de kantonrechter “de noodzakelijke functionele relatie tussen de foto en de beoordeling (…). De enige relatie met de column is dat op die foto de schrijver A.F.Th. van der Heijden is te zien op het terras van Café De Zwart en de column de boekpresentatie van een boek van die schrijver bespreekt.” Zoals Kluun zelf ook al aangaf, is hiermee het gebruik van de foto louter illustratief. Maar daarmee zonder toestemming dus wel inbreukmakend.
Gederfde licentievergoeding wegens inbreuk op auteursrecht
Omdat voor beide foto’s niet aan het vereiste van het citaatrecht is voldaan, staat dus vast dat Kluun B.V. door de openbaarmaking daarvan inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht van Koppe.
De kantonrechter wijst daarvoor slechts 50% van de gevorderde schadevergoeding toe. Die schadevergoeding had Koppe namelijk voor slechts 50% gebaseerd op gederfde licentievergoeding. De overige 50% bestond uit een verhoging (of “boete”) wegens de inbreuk op auteurs- en persoonlijkheidsrechten. Hoewel de kantonrechter gebruikte redeneringen die spreken vóór een dergelijke verhoging “sympathiek” acht, wordt geoordeeld dat zij niet “past (…) in het systeem van het Nederlandse schadevergoedingsrecht bij onrechtmatige daad. Het systeem gaat uit van een reële schadevergoeding in het individuele geval. Een vorm van schadevergoeding als middel om generale preventie te bevorderen pas daarin niet”. Omdat Koppe zelf ook op zijn website duidelijk verwijst naar de richtprijzen van de Fotografenfederatie, baseert de rechter de gederfde schadevergoeding daar ook op zoals onderbouwd.
Citaatrecht als uitzondering op auteursrecht
Bij gebruik van foto’s moeten – ook als die via internet vrij makkelijk kunnen worden verkregen – de auteursrechten inclusief persoonlijkheidsrechten van de maker daarvan worden gerespecteerd. Soms geldt echter als uitzondering op die rechten het genoemde citaatrecht. Maar zoals uit deze kwestie weer duidelijk blijkt, moet daarbij wel aan de gestelde vereisten worden voldaan. Overigens kan hierbij worden opgemerkt dat uit het vonnis blijkt dat de kantonrechter aan Koppe nog wel de mogelijkheid heeft gegeven zijn grondslag voor de “verhoging” aan te passen – waardoor ook de verhoging vermoedelijk wel voor toewijzing vatbaar zou zijn – maar is daaraan uiteindelijk geen juist gehoor gegeven.
Voor meer informatie over het auteursrecht en het citaatrecht kunt u contact met ons opnemen via info@bernhaege.nl of bel direct 0413-352211.
