In het Nederlandse recht vormt het beginsel van de contractsvrijheid een belangrijk uitgangspunt. Dit houdt in dat contractspartijen in beginsel vrij zijn om te bepalen met wie en op welke wijze zij een overeenkomst wensen te sluiten. De contractsvrijheid omvat ook de vrijheid die partijen hebben om onderhandelingen af te breken.
Wat betreft afgebroken onderhandelingen dient wel te worden opgemerkt dat deze vrijheid niet geheel onbegrensd is. In sommige gevallen dient u namelijk als afbrekende partij de schade die de andere partij heeft geleden te vergoeden of kunt u zelfs gehouden zijn de onderhandelingen voort te zetten.
Precontractuele fase.
Onderhandelingen vormen een onderdeel van de precontractuele fase. Dat is de fase die aan het daadwerkelijk sluiten van de overeenkomst voorafgaat. De Hoge Raad oordeelde in 1957 al dat onderhandelingspartijen in deze fase de gerechtvaardigde belangen van de wederpartij dienen mee te laten wegen bij het bepalen van hun eigen gedrag. Als gevolg daarvan komt u tijdens een overnametraject in een bijzondere door de redelijkheid en billijkheid beheerste verhouding tot uw wederpartij te staan.
Maatstaf bij schadevergoedingsplicht.
Voor de beoordeling van de schadevergoedingsplicht bij afgebroken onderhandelingen geldt op grond van de rechtspraak een “strenge en tot terughoudendheid” nopende maatstaf. Op grond hiervan is ieder van de onderhandelende partijen vrij de onderhandelingen af te breken. Dit tenzij 1) op grond van het gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij in het tot stand komen van de overeenkomst of 2) in verband met andere omstandigheden van het geval onaanvaardbaar zou zijn.
Mocht uw wederpartij er gerechtvaardigd op vertrouwen dat de overeenkomst tot stand zou komen? Dan kan de rechter oordelen dat u een schadevergoeding verschuldigd bent aan de wederpartij. Ook kan de rechter bepalen dat u verplicht bent om door te onderhandelen om alsnog tot een overeenkomst te komen. Hierbij kan worden opgemerkt dat in beginsel slechts sprake is van een gerechtvaardigd vertrouwen indien de onderhandelingspartijen het eens zijn over de “essentialia” van de overeenkomst. Essentiële punten van een overeenkomst zijn bijvoorbeeld de prijs en het moment van overdracht.
Vergoeding positief of negatief contractsbelang.
Had u niet had mogen overgaan tot het afbreken van de onderhandelingen, dan kan uw wederpartij een vordering tot schadevergoeding instellen. Dit op grond van onrechtmatige daad (of op grond van redelijkheid en billijkheid). De onrechtmatigheid bestaat er dan meestal uit dat u heeft gehandeld in strijd met de goede trouw van de wederpartij, terwijl u zelf heeft bijgedragen aan het ontstaan van dat vertrouwen.
De schadevergoeding kan dan bestaan uit een vergoeding van het positief óf het negatief contractsbelang. Bij een vergoeding van het positief contractsbelang dient de wederpartij zoveel mogelijk financieel in de positie te worden gebracht waarin hij zou verkeren indien de onderhandelingen wel succesvol waren verlopen, de overeenkomst tot stand was gekomen en deze deugdelijk zou zijn uitgevoerd. Bij een vergoeding van het negatief contractsbelang vraagt de benadeelde partij de rechter om hem te brengen in de positie waarin hij zou hebben verkeerd indien in het geheel niet was onderhandeld.
Intentieovereenkomst.
Een overeenkomst ontstaat vaak geleidelijk als gevolg van onderhandelingen. Om ongewenste gevolgen van afgebroken onderhandelingen zoveel mogelijk te voorkomen, kunnen bepaalde afspraken in een voorovereenkomst worden vastgelegd. Dit wordt ook wel ‘intentieovereenkomst’ of ‘letter of intent (LOI)’ genoemd). Het sluiten van een voorovereenkomst is aan te raden bij bijvoorbeeld een bedrijfsovername of fusie. Hierbij zijn partijen namelijk vaak gedurende lange tijd met elkaar in onderhandeling.
In de voorovereenkomst kunnen bepalingen worden opgenomen die de mogelijkheid tot het afbreken van onderhandelingen beperken. Het omgekeerde kan natuurlijk ook. Partijen kunnen er ook voor kiezen de onderhandelingen zo vrijblijvend mogelijk te houden door bijvoorbeeld een niet-exclusiviteit beding op te nemen.
Nog een mogelijkheid is het uitsluiten van de aansprakelijkheid met betrekking tot schade en kosten. Ook is het in overnames aan te bevelen in een intentieovereenkomst de in acht te nemen geheimhouding met bijvoorbeeld een boeteclausule vast te leggen. Dit voordat een tijdrovend en kostbaar traject van een due diligence onderzoek van start gaat.
Advocaat Ondernemingsrecht.
Wilt u de onderhandelingen met uw wederpartij afbreken? Of zit u juist in de positie dat uw wederpartij de onderhandelingen reeds heeft afgebroken en u al gemaakte kosten heeft? Onze advocaat bedrijfsovername Annelies Jansen is u graag van dienst. Ook indien u een intentieovereenkomst (LOI) wenst op te stellen bent u bij ons aan het juiste adres. Daarnaast kan de uiteindelijke koopovereenkomst (SPA) door ons worden verzorgd en alle daarbij benodigde documentatie.
Al vele jaren ontzorgen de advocaten van Bernhaege Advocaten ondernemers bij overnames. Zowel in het geval zij verkoper zijn als wanneer zij als koper optreden.
Bent u gevestigd in de omgeving van Boerdonk, Boskant, Eerde, Erp, Keldonk, Mariaheide, Nijnsel, Olland, Schijndel, Sint-Oedenrode, Veghel, Wijbosch en Zijtaart (Gemeente Meierijstad), Uden, Gemert, Nistelrode, Beek en Donk of Heeswijk? U kunt dan terecht op onze vestiging in Veghel. Voor telefonisch contact kunt u ons op dit kantoor bereiken via +31 413 35 22 11.
Of bent u gevestigd in de omgeving van Oss, Rosmalen, Berghem, Schaijk, Heesch, Ravenstein of Kerkdriel? Dan is onze dichtstbijzijnde vestiging in Oss. Neem dan contact op met dit kantoor. U kunt ons bereiken op het volgende nummer +31 412 76 02 27.