Collectief ontslag is een gebeurtenis waarbij een werkgever een groot aantal werknemers tegelijkertijd moet ontslaan. Dit kan een moeilijke en stressvolle periode zijn voor zowel de werknemers als de werkgever. In dit artikel zullen we de belangrijkste aspecten van collectief ontslag bespreken en uitleggen wat dit betekent voor werknemers en werkgevers.
Lees verder of contact onze advocaat arbeidsrecht.
Definitie en voorwaarden van collectief ontslag.
Collectief ontslag is een situatie waarbij een werkgever een aanzienlijk aantal werknemers tegelijkertijd moet ontslaan als gevolg van een bedrijfseconomische reden zoals reorganisatie, sluiting of verhuizing van het bedrijf. In Nederland is er sprake van collectief ontslag als er binnen een periode van drie maanden ten minste twintig werknemers bij een werkgever worden ontslagen.
Bij collectief ontslag gelden er specifieke regels en procedures die de werkgever moet volgen, zoals overleg en informatieplicht met de vakbonden of vertegenwoordigers van werknemers en het vragen van advies aan de ondernemingsraad.
Criteria en voorwaarden voor collectief ontslag.
In Nederland zijn er criteria en voorwaarden waaraan voldaan moet worden om te kunnen spreken van collectief ontslag. Deze zijn vastgelegd in de Wet Melding Collectief Ontslag (WMCO). Hieronder staan de belangrijkste criteria en voorwaarden op een rij:
- Aantal werknemers: er is sprake van collectief ontslag als binnen een periode van drie maanden ten minste 20 werknemers bij een werkgever worden ontslagen. Dit geldt voor zowel vast als tijdelijk personeel.
- Bedrijfseconomische reden: de reden voor het ontslag moet van bedrijfseconomische aard zijn, zoals reorganisatie, verhuizing of sluiting van het bedrijf. Het gaat hierbij om omstandigheden die buiten de individuele werknemers om liggen, zoals teruglopende omzet of verliesgevende activiteiten.
- Locatie: het collectief ontslag moet plaatsvinden op dezelfde werklocatie. Als er meerdere vestigingen zijn, wordt per vestiging bekeken of er sprake is van collectief ontslag.
- Tijd: de ontslagen moeten in een periode van drie maanden plaatsvinden.
- Rol vakbonden: de werkgever moet tijdig overleggen met de vakbonden of, als er geen vakbonden zijn, met de personeelsvertegenwoordiging. De ondernemingsraad dient meestal om advies te worden gevraagd.
Als aan deze criteria en voorwaarden wordt voldaan, moet de werkgever een melding van het collectief ontslag doen bij het UWV. Het UWV beoordeelt vervolgens of de melding aan alle wettelijke vereisten voldoet. Pas na goedkeuring mag de werkgever overgaan tot het indienen van de ontslagaanvragen bij het UWV.
Verplichtingen van de werkgever bij collectief ontslag.
Bij collectief ontslag heeft de werkgever verschillende verplichtingen. Deze verplichtingen zijn erop gericht om de werknemers te beschermen en om het collectief ontslag zo goed mogelijk te laten verlopen. Hieronder staan de belangrijkste verplichtingen van de werkgever op een rij:
- Overleg en informatieplicht met vakbonden of vertegenwoordigers van werknemers:
De werkgever heeft de verplichting om tijdig en volledig informatie te verstrekken aan de vakbonden of, als er geen vakbonden zijn, aan de personeelsvertegenwoordiging. De werkgever moet overleg voeren over de reden van het collectief ontslag, de gevolgen voor de werknemers en eventuele maatregelen om de gevolgen te verzachten. De ondernemingsraad dient meestal om advies te worden gevraagd. - Sociaal plan opstellen:
De werkgever kan in overleg met de vakbonden of vertegenwoordigers van werknemers een sociaal plan opstellen. In het sociaal plan staan afspraken over de gevolgen van het collectief ontslag voor de werknemers en eventuele maatregelen om deze gevolgen te verzachten, zoals een ontslagvergoeding, begeleiding naar ander werk en scholing. - Ontslagprocedure en opzegtermijnen:
De werkgever moet de juiste ontslagprocedure volgen en rekening houden met de geldende opzegtermijnen. Bij collectief ontslag moet de werkgever de ontslagaanvragen bij het UWV indienen. Het UWV beoordeelt vervolgens of het collectief ontslag aan alle wettelijke vereisten voldoet en geeft ontslagvergunningen af. De werkgever moet daarna de individuele ontslagen schriftelijk aan de werknemers meedelen. - Outplacementtraject:
De werkgever moet de werknemers hulp aanbieden voor het vinden en begeleiden naar ander werk. Dit kan in de vorm van een outplacementtraject.
Kortom, de werkgever heeft de verplichting om de werknemers tijdig en volledig te informeren, een sociaal plan op te stellen, de juiste ontslagprocedure te volgen en re-integratie- en outplacementtrajecten aan te bieden. Deze verplichtingen zijn erop gericht om de gevolgen van het collectief ontslag voor de werknemers zo veel mogelijk te verzachten.
Rechten van werknemers bij collectief ontslag.
Werknemers hebben verschillende rechten bij collectief ontslag. Deze rechten zijn erop gericht om de werknemers te beschermen en om de gevolgen van het ontslag zo veel mogelijk te verzachten. Hieronder staan de belangrijkste rechten van werknemers op een rij:
- Recht op informatie:
Werknemers hebben recht op tijdige en volledige informatie over het collectief ontslag en de gevolgen daarvan. De werkgever moet de werknemers daarom informeren over de reden van het collectief ontslag, het aantal werknemers dat ontslagen wordt, de gevolgen voor de werknemers en eventuele maatregelen om de gevolgen te verzachten. - Recht op overleg:
Werknemers hebben het recht om mee te praten over het collectief ontslag en de gevolgen daarvan. Als er een vakbond is, dan kan de vakbond betrokken worden bij de onderhandelingen over een sociaal plan. Als er geen vakbond is, dan zal er overleg plaatsvinden met de personeelsvertegenwoordiging. - Recht op ontslagvergoeding:
Als werknemers worden ontslagen als gevolg van een collectief ontslag, dan hebben zij recht op een ontslagvergoeding. De hoogte van de ontslagvergoeding is afhankelijk van de afspraken in het sociaal plan en de geldende regels in de cao of de wet. - Outplacementtraject:
Werknemers hebben recht op hulp om ander werk te vinden. Deze trajecten worden vaak aangeboden in de vorm van een outplacementtraject door de werkgever en zijn erop gericht om de werknemers zo snel mogelijk aan ander werk te helpen. - Recht op behoud van WW-rechten:
Als werknemers worden ontslagen als gevolg van een collectief ontslag, dan behouden zij hun WW-rechten. Dit betekent dat zij aanspraak kunnen maken op een WW-uitkering als zij na het ontslag geen ander werk kunnen vinden.
Kortom, werknemers hebben verschillende rechten bij collectief ontslag. Deze rechten zijn erop gericht om de gevolgen van het ontslag zo veel mogelijk te verzachten en om de werknemers te beschermen.
Recente gevallen van collectief ontslag in Nederland.
Er zijn de afgelopen jaren diverse gevallen van collectief ontslag geweest in Nederland. Hieronder volgen enkele recente voorbeelden:
KLM: In 2020 heeft luchtvaartmaatschappij KLM aangekondigd dat er als gevolg van de coronacrisis 5.000 tot 6.000 banen verloren zouden gaan. Dit betrof een collectief ontslag waarbij de vakbonden betrokken werden bij het overleg over het sociaal plan. Uiteindelijk zijn er afspraken gemaakt over onder meer vrijwillig vertrekregelingen, omscholingstrajecten en outplacementbegeleiding voor de werknemers.
HEMA: In 2021 heeft warenhuisketen HEMA aangekondigd dat er 52 filialen in Nederland gesloten zouden worden en dat er ongeveer 1.000 banen verloren zouden gaan. Ook dit betrof een collectief ontslag waarbij de vakbonden betrokken werden bij het overleg over het sociaal plan. Er zijn afspraken gemaakt over onder meer vrijwillig vertrekregelingen en outplacementbegeleiding.
Tata Steel: In 2021 heeft staalproducent Tata Steel aangekondigd dat er in Nederland 3.000 banen verloren zouden gaan als onderdeel van een grotere reorganisatie van het bedrijf in Europa. Ook dit betrof een collectief ontslag waarbij de vakbonden betrokken werden bij het overleg over het sociaal plan. Er zijn afspraken gemaakt over onder meer vrijwillig vertrekregelingen en omscholingstrajecten.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van recente collectieve ontslagen in Nederland. Het geeft aan dat collectieve ontslagen helaas regelmatig voorkomen, vaak als gevolg van economische omstandigheden of reorganisaties. Bij al deze gevallen is er overleg geweest met de vakbonden en zijn er afspraken gemaakt over een sociaal plan om de gevolgen van het ontslag voor de werknemers zo veel mogelijk te verzachten.
Conclusie over collectief ontslag.
Collectief ontslag is een complex proces dat zowel voor werknemers als werkgevers grote gevolgen kan hebben. Door de voorwaarden, verplichtingen en rechten te begrijpen die bij collectief ontslag komen kijken, kunnen werknemers en werkgevers beter voorbereid zijn op deze uitdagende periode.
Neem direct contact op.
Vaak is er bij een reorganisatie sprake van collectief ontslag. Wat is dan uw rol als ondernemingsraad? Hebt u goed gekeken naar de situatie voor en na de ontslagen? Wordt er goed afgespiegeld? We reageren altijd binnen 24 uur met persoonlijk en deskundig advies.
Woont u of is uw onderneming gevestigd in Boerdonk, Boskant, Eerde, Erp, Keldonk, Mariaheide, Nijnsel, Olland, Schijndel, Sint-Oedenrode, Veghel, Wijbosch en Zijtaart (Gemeente Meierijstad), Uden, Gemert, Nistelrode, Beek en Donk of Heeswijk? U kunt dan terecht op onze vestiging in Veghel. U kunt ons op dit kantoor bereiken via +31 413 35 22 11.
Woont u of is uw onderneming gevestigd in Oss, Rosmalen, Berghem, Schaijk, Heesch, Ravenstein of Kerkdriel? Dan is onze dichtstbijzijnde vestiging in Oss. U kunt ons op dit kantoor bereiken op het volgende nummer +31 412 76 02 27.
